زلزله بیصدا زیر پای پایتختنشینها ریشه کرده است؛ بیخبر پیش میآید، آهسته و آرام تا به مرز هشدار برسد؛ به همان تکانهای شدید چندریشتری که زلزله تهران را به یکی از پنج بحران بزرگ دنیا تبدیل خواهد کرد. برای این اتفاق بزرگ، هنوز مردم تهران آماده نیستند.
این اما یک روی سکه است، روی دیگر سکه آمادگی نهادهایی است که هنگام بروز چنین بحرانی قرار است پناه مردم باشند. نهادهایی که قرار است دست مردم آسیبدیده را بگیرند و دردشان را درمان کنند؛ بحرانی که زنگ خطر را بیخ گوش بیمارستان به صدا درآورده است. همین موضوع بهانه است برای انجام گپ و گفتی کوتاه با دکتر احمد صادقی، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران.
اگر درست همین لحظه در تهران زلزله بیاید، بیمارستانهای ما چقدر برای این اتفاق آمادهاند؟
ببینید نکته مهم در خسارت حاصل از وقوع زلزله در تهران این است که اغلب بیمارستانها و مراکز درمانی موجود در تهران قدمت نسبتا زیادی دارند و اصول و مبانی لرزهای در طرح و اجرای آنها رعایت نشده و به همین دلیل آمادگی زیادی برای این اتفاق در آنها وجود ندارد.
در این زمینه تحقیق و بررسی انجام شده است؟
بله. در سال 1390 سازمان مدیریت بحران با همکاری دانشگاههای علوم پزشکی شهر تهران، اطلاعات 126 بیمارستان شامل 583 ساختمان مختلف را به منظور ارزیابی خسارات آنها را گردآوری کرد.
نتیجه این بررسیها چه بود؟
با بررسی اولیه اطلاعات بیمارستانهای موجود شهر تهران به این نتیجه رسیدیم که بیش از 50 درصد بیمارستانها عمری بیش از 50 سال دارند و از طرفی در صد ناچیزی از بیمارستانها مقاومسازی شده و تعداد عمدهای از بیمارستانها هم در حال حاضر یعنی قبل از وقوع زلزله نیز به دلیل مقاومسازی نشدن، چه از نظر سازهای و چه از نظر غیرسازهای در وضعیت بحرانی قرار دارند.
اگر زلزله رخ دهد از این تعداد بیمارستان، چه تعداد غیرقابل استفاده میشوند؟
از مجموع 583 ساختمان بیمارستانی که بررسی شد، با وقوع زلزله 234 ساختمان بیمارستانی در شرایط بعد از حادثه (البته با تکیه بر سناریوی فرضی و وقوع بدترین شرایط) به طور کامل غیرقابل استفاده میشوند. 287 ساختمان بیمارستانی با اندکی اقدامات اصلاحی پس از بروز حادثه قابلیت استفاده خواهند داشت و از این بین فقط 62 مورد بدون خسارت باقی خواهد ماند و میتواند به مردم آسیب دیده خدمات برساند.
بجز بحث سازهای، عملکرد اجزای غیرسازهای بیمارستانها هم خیلیها را نگران کرده است؛ برای مثال خدماترسانی تختهای فعال بیمارستانی.
بله این نگرانی هم وجود دارد و نگرانی بجایی است. براساس برآوردهای ما، از مجموع 22 هزار و 495 تخت فعال بیمارستانی 126 بیمارستان تحت بررسی، در صورت وقوع سناریوی مفروض (زلزلهای به بزرگی 7 ریشتر) در روز اول پس از وقوع زلزله فقط 4134 تخت یعنی چیزی معادل 18 درصد ظرفیت موجود، قادر به سرویس دهی به مجروحان حادثه خواهند بود.
سازمان مدیریت بحران نتایج این بررسی را در اختیار نهادهای دیگر از جمله وزارت بهداشت هم قرار داده است؟
وزارت بهداشت درخصوص پیشگیری و کاهش خطرپذیری مراکز درمانی تا کنون پیشرو بوده و نسبت به نهادها و سازمانهای دیگر طرحهای خوبی را اجرا کرده است؛ اما باید بپذیریم که نوسازی و بهسازی بیمارستانها هزینه زیادی دارد و در زمان کوتاه و بدون جذب سرمایههای خارجی از جمله دریافت اعتبار از بانک جهانی و بانک توسعه اقتصاد اسلامی کاری سخت و دشوار است؛ با این حال برای حفاظت از جان شهروندان امری ضروری است.
روزنامه جام جم